ارزیابی برخی صفات مهم زراعی و فیزیولوژیک در ارقام جو در شرایط دیم

شناسایی صفاتی که مـی­ تواننـد در برنامه ­های اصلاحی بهبـود عملکرد جو در شرایط دیم مورد توجه قرار گیرند، شانس موفقیت در برنامه­ های اصلاحی را افزایش داده و امکان برنامه‌ریزی در جهت انتخاب صفات موثر در بهبود عملکرد را فراهم خواهد نمود. دراین تحقیق به ­منظور بررسی ارتباط بین عملکرد و صفات مهم زراعی جو در ارقام ایرانی و اروپایی در شرایط دیم و آزمایشگاه، تعداد20 رقم جو ایرانی و 24 رقم جو اروپایی در قالب طرح آماری بلوک ­های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه­ ی تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی در سال 94-1393 کشت شدند. تجزیه همبستگی مشخص نمود که عملکرد دانه با عملکرد بیولوژیک، تعداد پنجه بارور در متر مربع، ارتفاع گیاه، عملکرد کاه، شاخص برداشت و وزن هکتولیتر همبستگی مثبت و معنی ­دار داشت. صفت راندمان مالت ­سازی با صفات عرض دانه، طول ریشک، وزن هزار دانه، تعداد دانه در سنبله، وزن هکتولیتر، دوره پر شدن دانه، سرعت پر شدن دانه و روز تا رسیدگی فیزیولوژیک دارای همبستگی مثبت و معنی­ داری بود. تجزیه مسیر نشان داد که بیش‌ترین اثر مستقیم بر عملکرد متعلق به صفت تعداد پنجه بارور در متر مربع بود. سرعت پرشدن دانه دارای بیش­‌ترین اثر مستقیم و مثبت بر وزن هزار دانه و عملکرد کاه، بیش‌ترین اثر مثبت مستقیم بر عملکرد بیولوژیک را داشت. به کمک تجزیه به عامل­ها، ده عامل شناسایی شد که مهم‌ترین آن­ ها عوامل فنولوژیک مؤثر بر هدف، خصوصیات سنبله و برگ پرچم بود و در مجموع 78/03درصد از تنوع کل داده ­ها را توجیه می‌کرد. با توجه به نتایج حاصل، برای تولید ژنوتیپ­ های جو با عملکـرد دانـه بـالا در شـرایط دیم، پیشنهاد می ­شود گیاهانی با تعداد بیش ­تر پنجه بارور در واحد سطح، عملکرد بیولوژیک بیش ­تر، طول دوره زایشی کوتاه ­تر و ارتفاع بلندتر انتخاب شوند.